بیشتر بدانیم(محک راننده‌ی قاتل خاشقجی!)

عمران خان نخست وزیر پاکستان در این فضای ملتهب اعلام کرد که شخصاً به فرودگاه می‌رود و راننده اتومبیل ولیعهد سعودی می‌شود. عنوان «عمران خان راننده قاتل خاشقجی» را مردم پاکستان که به این سفر اعتراض دارند، گفته و نوشته‌اند. مردم پاکستان می‌گویند، نخست‌وزیر ما، عمران خان که در تعریف رده‌بندی سیاسی و پروتکل‌های رسمی جایگاه بالاتری دارد به استقبال بن سلمان تا فرودگاه رفته و راننده او شده است و گفته در طول سفر همه جا همراه او خواهم بود. بنا به گزارش خبرگزاری‌ها، محمدبن سلمان ولیعهد سعودی در این سفر هزار نفر همراه دارد و چندین هتل بزرگ اسلام‌آباد را اجاره کرده است.

ولیعهد سعودی (بن‌سلمان) در آغاز سفر و برای فراهم آوردن فضای خبری مثبت در پاکستان اعلام کرد که ۲۰میلیارد دلار برای ساختن یک پالایشگاه نفت ـ بنزین در پاکستان سرمایه‌گذاری می‌کند. چند خبرگزاری‌ غربی در آمریکا و اروپا دلیل سفر ولیعهد سعودی به پاکستان را شرایط سخت مالی دولت میزبان تفسیر و تحلیل کرده‌اند که حتی قادر به پرداخت حقوق‌ ماهانه کارمندان خود نیز نمی‌باشد. سعودی‌ها انباشتی از دلارهای نفتی در جیب خود دارند و به قول معروف می‌خواهند سر کیسه این دلارها را برای دولت پاکستان شل کنند تا بحران شدید مالی ـ اقتصادی عمران خان را ترمیم کنند. همین خبرگزاری‌ها همچنین گفته‌اند، سفر محمدبن سلمان به پاکستان شکستن انزوای وی بعد از جریان فاجعه‌بار قتل خاشقجی است. در سوی دیگر جریان‌های مستقل سیاسی در غرب این سفر را انجام مأموریتی خوانده‌اند که محمدبن سلمان از سوی رژیم صهیونیستی به عهده گرفته است. بن سلمان مأموریت دارد تا آنجا که می‌تواند کشورهای عربی و اسلامی را در فهرست همراهی با طرح همسویی با رژیم صهیونیستی قرار دهد. همچنین ولیعهد سعودی با انجام این سفر می‌خواهد از ائتلاف دولت پاکستان با سعودی در کشتار جنگ یمن، تشکر و قدردانی کند. شاهد این برداشت سخنان شاه محمود قریشی وزیر خارجه پاکستان در اجلاس امنیتی مونیخ است که درباب تحقق طرح مشترک آمریکا، صهیونیست‌ها و برخی از شیوخ حاکم عربی، موسوم به «معامله بزرگ قرن» و عادی‌سازی روابط با اسرائیل، اظهار امیدواری کرد.

عمران‌خان نخست‌وزیر پاکستان که در دوره تبلیغات انتخاباتی با اتخاذ مواضع ضد آمریکایی، وانمود می‌کرد مخالف شدید در برابر مواضع ضد انسانی آمریکا و ترامپ است، بعد از آنکه ترامپ، وام دو میلیون دلاری به پاکستان را قطع کرد و دولت پاکستان را در بایکوت مالی قرار داد، اکنون چرخش ۱۸۰درجه‌ای برای نشان دادن نشانه همسویی با آمریکا گرفته است. تحلیلگران غربی می‌گویند، عمران‌خان با بایکوت مالی ترامپ در آستانه ورشکستگی قرار گرفت و حالا با استقبال از محمدبن سلمان در خدمت مأموریت او برای تثبیت رژیم صهیونیستی گام برداشته است. انجام این سفر با تشریفات و هیاهوی بسیار اگرچه بخشی از دلارهای نفتی در اختیار ولیعهد سعودی را جذب می‌کند، اما آینده‌ای به مراتب خطرناک را برای دولت پاکستان و جامعه این کشور رقم خواهد زد و می‌تواند در آینده بار دیگر با دخالت سعودی‌ها پاکستان را به جنگ داخلی مذهبی، قومی سوق دهد. کشتارهای داخلی و تشدید تضاد شیعه و سنی همواره در پاکستان زمینه ظهور و بروز دارد. محمدبن سلمان و مشاوران اسرائیلی او در بهره‌گیری از تضادها در داخل پاکستان آگاهند و می‌دانند پاکستان مرزهای طولانی با ایران دارد و سابقه ملی ـ فرهنگی پاکستان و ایران تاریخی است. خطری که سیاستمداران پاکستان از هم‌اکنون باید آژیر آن را دریافته باشند.

کلام آخر، همزمانی سفر محمدبن سلمان با انجام عملیات تروریستی در کناره مرز پاکستان و ایران و در داخل خاک جمهوری اسلامی است که همه شواهد نشان می‌دهد اسلحه و دلارهای شیوخ حاکم در ابوظبی و محمدبن سلمان ولیعهد سعودی آن را با چراغ سبز سازمان اطلاعات ارتش پاکستان ISI تدارک دیده‌اند. یکی از کارشناسان شبه قاره در پایان نوشته خود درباره این اقدام تروریستی، می‌نویسد: «حقیقت آن است که دولت عمران‌خان در حد انتظارات نتوانست عمل کند و دلیل اصلی آن هم این است که ارتش پاکستان در موقعیت جدیدی قرار گرفت. در استراتژی جدید ترامپ، رسماً اعلام شد که پاکستان مرکز صدور تروریسم است و گروه‌های افراطی را هم در کشمیر و هم در افغانستان تقویت می‌کند. اما این یک طرف جریان بود. از سوی دیگر دشواری تصمیم‌گیری برای پاکستان جایی افزایش یافت که دیگر نمی‌توانست رابطه سابق خود با عربستان و ایران را مدیریت کند و به نوعی سیاست متعادلی را در برابر ایران و عربستان سعودی اعمال کند. علت آن هم این بود که تضادها و رقابت‌های عربستان سعودی و ایران با گذشت زمان از رقابت سیاسی به رقابت‌های ایدئولوژیک کشیده شد. مشکل سیاسی را می‌توان از طریق مذاکره و دیپلماسی حل کرد ولی وقتی که چالش ایدئولوژیک شود نه ایران می‌تواند عقب‌نشینی کند و نه عربستان؛ این وضعیت پاکستانی‌ها را در وضعیت دشوار انتخاب قرار داد. اکنون به نظر می‌رسد که رفته رفته پاکستانی‌ها به سمت ائتلاف با عربستان سعودی پیش می‌روند و رقابت ایدئولوژیک میان ایران و عربستان سعودی و جنگ‌های نیابتی در منطقه در قالب تضاد شیعه و سنی فرموله شده است.

بنابراین یک اتفاق در حال رخ دادن است و آن اتحادی است که میان آمریکا، عربستان سعودی، امارات، پاکستان و احتمالاً اسرائیل در حال شکل‌گیری است. اگر این اتحاد شکل بگیرد یک طرف آن ضدیت با ایران خواهد بود و از آنجایی که پاکستان نسبت به حضور هند در بندر چابهار نگرانی زیادی دارد و چابهار را رقیب بندر گوادر می‌بیند که چینی‌ها در حال سرمایه‌گذاری هستند این مسأله هم تا حدی ممکن است در پس ذهن پاکستانی‌ها و به خصوص ژنرال‌های ارتش باشد که ایران به دشمن پاکستان که هند است نزدیک شده و از این زاویه احساس کنند که امنیت آنها از طریق بلوچستان توسط هند تهدید شود که این به نظر می‌رسد در معادلات آنها بی‌تأثیر نیست. اگر بتوان پیوندی میان عملیات زاهدان و کشمیر پیدا کرد که شواهد آن نیز وجود دارد در آن صورت می‌توان گفت که اگر پیوندی باشد، تمرکزی در پاکستان شکل گرفته است که کاملاً هماهنگ با آمریکا، عربستان سعودی و مخالفان ایران است.»

ابوالقاسم قاسم زاده