عوامل مؤثر در بروز افسردگی چیست؟

نوجوانی دوره‌ای است که احساساتی مانند اضطراب، ترس، عدم اطمینان را می‌توان به عنوان یک دوره گذار تجربه کرد. با این حال، در برخی موارد، غم، اندوه، تنهایی، اضطراب و ناتوانی در مدیریت احساسات آن‌ها در برمی‌گیرد و زندگی روزانه، ارتباط با خانواده و رابطه با دوستان و اطرافیان را تحت تأثیر قرار دهد.

امروزه مهم‌ترین، بهترین و سالم‌ترین واحدی که در جامعه ما وجود دارد خانواده است، عنصری که در صورت صحت و سلامت کامل می‌تواند افراد متخصص، سالم و مفید به جامعه عرضه کند، بنابراین بسیاری از ریشه‌های کودکی، نوجوانی، جوانی، بزرگسالی و پیری در خانواده قرار دارد و برای اینکه هر دوره رشدی به خوبی سپری شود باید آن‌ها ریشه و پایه خوبی داشته باشند.

اسماعیل مردانی‌زاده روانشناس بالینی در چهارمحال و بختیاری اظهار کرد: عوامل متعددی همچون استعداد ژنتیکی، عوامل بیولوژیکی، بیماری‌های جسمی، عوامل محیطی همچون مصرف مواد مخدر و انواع روان‌گردان‌ها، رویداد‌های زندگی و عوامل استرس‌زا، درگیری‌های خانوادگی، طلاق، عدم حمایت عاطفی و احتیاج شدید به محبت دیگران، خشم‌های سرکوب شده و … در دوران نوجوانی می‌تواند در ایجاد افسردگی نقش داشته باشد.

وی افزود: براساس مطالعات کمی و پژوهش‌های انجام شده دو درصد از فرزندان زیر ۱۰ سال افسردگی را تجربه می‌کنند، این در حالی است که در افراد ۱۰ تا ۱۴ سال پنج تا هشت درصد و در برخی از شرایط تا ۲۰ درصد نیز گزارش شده است که معمولاً ۷۰ درصد این افراد درمان مناسبی را دریافت نمی‌کنند، زیرا نوجوانان برخلاف کودکان و بزرگسالان به جای گوشه‌گیری، از خود رفتار‌های پرخاشگرانه نشان می‌دهند.

مردانی تاکید کرد: افسردگی پیش از بلوغ در پسران بیشتر بوده، ولی افسردگی دوران بلوغ و نوجوانی در دختران دو برابر پسران شایع است.

این روانشناس بالینی با اشاره به اینکه میان افسردگی و اعتیاد رابطه دو طرفه وجود دارد، تصریح کرد: از میان تمام اختلافات درونی، افسردگی بیشترین رابطه را با اعتیاد دارد به طوری که در میان مبتلایان به سو مصرف مواد مخدر افسردگی بسیار شایع است.

وی گفت: نوجوانان افسرده ممکن است از مواد مخدر و الکلی برای خود درمانی و تسکین و کاهش علائم افسردگی استفاده کنند که متأسفانه این امر همراه با اختلال افسردگی، وضعیت را وخیم‌تر و درمان را سخت‌‎تر می‌کند.

مردانی تاکید کرد: ارتباطات سالم و واقعی، فراهم کردن محیط آرام و عاری از تنش، بها دادن به علایق و سرگرمی‌ها، تغذیه سالم و خواب کافی، گردش در طبیعت، پیاده‌روی نیم ساعته و یادگیری مهارت‌های زندگی می‌تواند در کنترل و مقابله با افسردگی تأثیرگذار باشد.

وی پوچی و نا امیدی، احساس گناه و بی ارزشی، شرمساری و گوشه‌گیری، دوری از دوستان و خانواده، بی قراری و اضطراب، خستگی و کاهش انرژی، کاهش تمرکز، عصبانیت و پرخاشگری، بی حوصلگی، افت تحصیلی، گریز از انجام فعالیت‌های روزمره، بی انگیزه بودن و بی علاقگی، گریه‌های مداوم و … را از علائم افسردگی در میان نوجوانان برشمرد.

این روانشناس بالینی با بیان اینکه خانواده نقش مهمی در روح و روان نوجوان دارد، بیان کرد: خانواده با عملکرد صحیح در زمینه‌های مختلف فرهنگی، تربیتی، اجتماعی و آگاهی و شناخت از چالش‌های دوران نوجوانی و هویت نوجوان می‌تواند نقش بسزایی در جلوگیری از بروز افسردگی داشته باشد.

وی خاطرنشان کرد: خانواده با محبت کردن به نوجوان، عدم قضاوت و داوری، تشویق فرزند و دادن اعتماد به نفس، سوق دادن به سمت علایق و سرگرمی‌های سالم، دادن آزادی عمل به نوجوان در کنار کنترل صحیح و برخورداری از شیوه فرزندپروری متعادل می‌تواند با ایفای نقش خود، از بروز افسردگی یا تشدید آن جلوگیری کند.