در هنگام معامله خودرو چه نکات مهمی را باید مدنظر داشته باشیم؟

 

به روش‌های متفاوتی می‌توان اقدام به خرید خودرو کرد که از جمله این روش‎ها در خرید اتومبیل صفر کیلومتر می‌توان به خرید مستقیم از شرکت‌های سازنده یا واردکننده رسمی، شرکت‌های واسطه یا اشخاص حقیقی یعنی افراد عادی اعم از با واسطه (دلال) یا بی‌واسطه (مالک یا نماینده قانونی او) اشاره کرد و در خرید خودرو‌های کارکرده نیز اشخاص حقیقی و در مواردی برخی شرکت‎های واسطه نقش اساسی ایفا می‌کنند. شرکت‎های واسطه نیز عمدتا شرکت‌هایی هستند که بنا به نیاز خریدار، با ارائه وام یا ایجاد تسهیلاتی در پرداخت، خریداران را در خرید مساعدت می‌کنند که نمونه بارز آن‌ها شرکت‎های لیزینگ است.

به طور معمول شرکت‌های سازنده و واردکننده رسمی، اقدام به فروش خودرو‌های نو و صفرکیلومتر می‌کنند. در این موارد خریدار به عنوان مشتری با مراجعه به دفتر مرکزی فروش یا نمایندگی فعال شرکت مربوطه، با ارائه مدارک مورد نیاز ازجمله شناسنامه و کارت ملی، مدرکی جهت احراز محل سکونت مانند سند مالکیت یا اجاره‎نامه معتبر و ... و انتخاب شیوه خرید، اقدام به پرداخت مبلغ معامله و انعقاد قرارداد کرده و با دریافت نسخه‎ای از قرارداد و رسید مبالغ پرداختی، نهایتاً منتظر انجام تعهدات از سوی طرف قرارداد (فروشنده) می‎ماند. سپس فروشنده در زمان مقرر باید خودروی مورد نظر را به همراه تمامی لوازم مربوطه، پلاک‎های انتظامی، بیمه‎نامه، فاکتور فروش شرکتی و برگه گارانتی به خریدار تحویل داده و در ادامه سند مالکیت خودرو (سند سبز رنگ) و کارت ماشین و کارت سوخت نیز به آدرس اعلامی خریدار توسط مراجع مربوطه از طریق پست ارسال و تحویل می‌شود. در روش‎های فروش متفاوت اعلامی از سوی شرکت‎های فروشنده بسته به نوع فروش از جمله نقدی، اعتباری، ودیعه‌ای و. ممکن است مدارک مورد نیاز جهت ارایه به شرکت افزایش یابد. در این روش خرید نکاتی حائز اهمیت است که به نظر می‌رسد می‎توان با دقت در آنها، به آینده قرارداد دید واقع‌بینانه‌ای داشت.

 

اولین نکته آن است که خریدار با مراجعه به بازار و سایر خریداران آن شرکت، اطلاعات کاملی پیرامون میزان خوش‎قولی و پایبندی شرکت طرف معامله در انجام تعهداتش به دست آورد. چرا که صرف این مطلب که طرف قرارداد یک شرکت یا نمایندگی رسمی است، موجب امنیت خاطر کامل در اجرای قرارداد نخواهد بود. به عنوان مثال گاهی اوقات مشاهده شده است برخی شرکت‎ها در مقاطع زمانی خاصی با علم به عدم امکان انجام تعهداتشان و صرفا به منظور کسب نقدینگی جهت حل مشکلات خودشان، اقدام به فروش خودرو کرده و در نهایت مشتریان را سردرگم کرده‎اند.

نکته دوم، حصول اطمینان از اعتبار نمایندگی مورد مراجعه است. این اطمینان با مراجعه به سایت اصلی شرکت یا تماس با شرکت اصلی قابل وصول است. زیرا در برخی موارد مشاهده شده است که برخی از نمایندگی‎های یک شرکت، با وجود لغو نمایندگی و سلب امتیاز، به صورت پنهانی همچنان به فعالیت خود ادامه داده و موجب گرفتاری خریداران شده‌اند.

نکته سوم، دقت در انعکاس عین شرایط فروش اعلامی بر روی سایت یا تابلو نمایندگی در قرارداد منعقده است. در برخی موارد مشاهده شده است که مشتریان با انتخاب روش خرید، به شرکت یا نمایندگی اطمینان کرده و بدون مطالعه قرارداد تنظیمی، آن را امضا کرده‎اند و بعد‌ها متوجه شده‎اند که نکاتی از جمله زمان تحویل، مدل، شرایط گارانتی و خدمات پس از فروش یا ... متفاوت بوده و به ناچار به شرایط جدید با اکراه تن داده‎اند.

 

نکته چهارم این است که از آنجایی که در این روش خرید، خودروی خریداری‎شده توسط مشتری قابل رویت نیست و معمولا خودرو چند روز یا چند ماه بعد (بسته به نوع قرارداد) به خریدار تحویل داده می‎شود، مراجعه به کارشناسان فنی پس از دریافت اتومبیل مهم است. زیرا در برخی موارد نیز وجود عیوب فنی فاحش ازجمله تعویضی یا رنگ‎دار بودن برخی از قطعات بدنه در اتومبیل‎های صفر مشاهده شده است.

نحوه خرید اتومبیل از شرکت‎های واسطه یا اشخاص

 

همانطور که بیان شد، منظور از خرید از اشخاص، معاملاتی است که با افراد جامعه انجام می‎شود که ممکن است از واسطه یا دلال خرید شود یا معامله بدون ‎واسطه و مستقیم مثل خرید از مالک یا نماینده قانونی وی، انجام شود. این دسته از فروشندگان معمولا در هر دو گروه فروش اتومبیل‎های نو و کارکرده فعالیت دارند، بنابراین معاملات آن‌ها را در هر دو گروه بررسی خواهیم کرد.

 

حالت اول: خرید خودرو‌های نو از فروشندگان فوق به دو شکل عمده قابل تصور است: اول اتومبیلی که هنوز سند آن توسط شرکت اصلی به نام کسی تنظیم نشده است که اصطلاحا به آن امانی با امکان صلح مالکیت نیز گفته می‎شود و دوم اتومبیلی که سند آن به نام مالک تنظیم و صادر شده است. در این حالت مراحل تنظیم و تهیه مدارک و اوراق اتومبیل توسط شرکت اصلی انجام می‌شود و معمولاً واسطه به نمایندگی غیررسمی از جانب شرکت اقدام می‎کند.

حالت دوم: در حالت دوم خودرو موضوع قرارداد با وجود اینکه دارای صفت نو بودن است، اما از نظر سند، دست دوم محسوب و به عبارت دیگر قبلا توسط دیگری خریداری شده و اسناد آن نیز به نام وی است. خودرو‌های کارکرده نیز به همان شیوه‎ای که در ادامه می‌آید، قابل معامله هستند. در این وضعیت از آنجایی که خودرو مورد معامله موجود است، بهتر است خریدار در همان زمان تنظیم قرارداد از مشاوره کارشناس فنی و حقوقی استفاده کند تا دچار مشکلات احتمالی آتی نشود. در این روش خرید نیز، باید شروطی را رعایت کرد تا امکان ابتلا به مشکلات احتمالی را به حداقل رساند: نکته اول این است که مدارک خودرو و فروشنده بررسی شود تا مشخص شود کسی که در حال معامله و پرداخت پول به او هستیم مالک یا نماینده رسمی مالک با اختیارات فروش ماشین مد نظر ما هست یا خیر. نکته دوم اینکه باید حتما مدارک خودرو با خود اتومبیل در مواردی مانند پلاک انتظامی، شماره بدنه و شماره موتور و... بررسی شوند تا مشخص شود آیا این مدارک مربوط به همین اتومبیلی است که قصد خرید آن را داریم یا خیر. همچنین با بهره‎مندی از نظر کارشناس رسمی خودرو علاوه بر اشراف به مطالب نکته دوم، مسایل دیگری نیز قابل بررسی است که بسیار اهمیت دارند. به عنوان مثال کارشناس مربوطه با دقت نظر، از مواردی مانند خرید اتومبیل‎های مسروقه با اسناد جعلی، دارای ایرادات شدید فنی، اتومبیل‎هایی که اطلاعات آن‌ها مثلا شماره بدنه یا ... دستکاری شده یا مواردی از این دست، جلوگیری خواهد کرد.

 

در ادامه چنانچه مشکلی از دسته‎های قبلی وجود نداشته باشد، باید به تنظیم قرارداد و طی مراحل تعویض پلاک و تنظیم رسمی سند انتقال اقدام کرد.

 

تنظیم مبایعه‌نامه

 

پس از بررسی‌های اولیه موضوع قرارداد توسط خریدار و تعیین شرایط قرارداد توسط طرفین، باید اقدام به تنظیم قراردادی متضمن مشخصات طرفین معامله، موضوع معامله و شرایط آن با توافق یکدیگر کنند.

این شرایط شامل مواردی است مانند مشخصات کامل و جامع خودرو خریداری‌شده (مدل، رنگ، وسایل موجود خودرو، تک‎سوخت یا دوگانه‎سوز بودن آن و...)، تعهدات مربوط به بهای خودرو و چگونگی پرداخت آن از سوی خریدار، زمان تحویل خودرو (به همراه بیمه شخص ثالث و لوازم و ملحقات آن و ...) از سوی فروشنده به خریدار، توافق بر زمان و نحوه تعویض پلاک خودرو، تکلیف فروشنده به پرداخت تمامی بدهی‌های خودرو اعم از جریمه‎های رانندگی، عوارض سالانه شهرداری و مالیات، زمان حضور در دفترخانه و هر آنچه که عرف جهت منافع طرفین معامله ایجاب می‌کند.

 

در همین قرارداد بهتر است نحوه محاسبه یا میزان خسارت‎های عدم رعایت تعهدات توسط طرفین نیز تعیین شود و در نهایت طرفین باید پس از امضا، قرارداد را مبادله کنند.

مراجعه به مراکز تعویض پلاک خودرو

 

قبل از حضور در دفاتر اسناد رسمی، لازم است طرفین با حضور در یکی از مراکز تعویض پلاک و ارایه مدارک و مستندات، اقدام به فک پلاک مالک قبلی خودرو و نصب پلاک جدید برای خریدار، کنند.

 

در این مراکز ضمن ارائه خودرو به کارشناسان، باید مدارک لازم مانند مدارک شناسایی فروشنده و خریدار، سند مالکیت سبز رنگ، کارت ماشین، معاینه فنی (در صورت ضرورت)، مدارک مربوط به احراز آدرس و محل سکونت خریدار نظیر سند منزل یا اجاره‎نامه با کد رهگیری و قبوض برق و تلفن ارایه دهند.

در نهایت اتومبیل با پلاک‎های متعلق به خریدار از مرکز خارج شده و اسناد آن شامل سند مالکیت سبز رنگ جدید و کارت ماشین به آدرس خریدار از طریق پست ارسال و تحویل می‌شود.

 

مراجعه به دفاتر اسناد رسمی

پس از تعویض پلاک خودرو، طرفین می‌توانند در یکی از دفاتر اسناد رسمی حضور یافته و نسبت به تنظیم سند قطعی خودرو، اقدام کنند.

 

ضمنا مدارکی که جهت تنظیم سند قطعی مورد نیاز است، عبارت از مواردی است که جهت تعویض پلاک فوقا اشاره شد و نیز اسناد رسمی انتقال قبلی در صورتی که ماشین قبلا نیز معامله شده باشد و همینطور بیمه‌نامه، کارت سوخت اتومبیل و مفاصا حساب عوارض شهرداری نیز مورد نیاز است.